Dr. Vijai S Shankar MD.PhD.

Sfinx

Holland 

Februari 2003

 

 

 

 

Spontaan betekent natuurlijk. Het is natuurlijk want leven is natuur, en natuur is in het "NU", niet in het illusionaire verleden of in de denkbeeldige toekomst. Spontaniteit is daarom karakteristiek voor de tijdloze natuur. Als het leven plaatsvindt in het tijdloze "nu", hoe zouden dan alledaagse of gewoontehandelingen kunnen bestaan? Willen dergelijke handelingen kunnen bestaan, dan is tijd een vereiste en tijd op zich is niet werkelijk maar louter mentaal.

 

Om welke activiteit dan ook te laten plaatsvinden, moet deze aan twee criteria voldoen: het

"waarom” en het "hoe"? Ten eerste moet het ego worden geïnformeerd "waarom" de handeling uitgevoerd moet worden en ten tweede "hoe" het deze handeling kan uitvoeren. Als het ego alleen geïnformeerd wordt over het "waarom" of het “hoe”, is uitvoering onmogelijk. Vandaar dat de mens voor al zijn activiteiten afhankelijk is van zijn geheugen. Zonder geheugen zou de mens als een plantje zijn, niet wetende hoe te handelen.

 

Als het ego is geïnformeerd over het "hoe" en "waarom", dan gelooft de mens dat hij de handeling heeft uitgevoerd. Maar is dit wel zo? Bij zorgvuldig onderzoek blijkt dat twee identieke handelingen onmogelijk zijn. Allereerst is het lichaam elk moment nieuw en kan daarom niet dezelfde ruimte en volume innemen als een moment daarvoor. Dit houdt in dat alle parameters die een gebeurtenis beschrijven, niet reproduceerbaar zijn. Niemand kan met zekerheid claimen dat dezelfde handeling die eerder uitgevoerd is, opnieuw identiek gereproduceerd kan worden. De geest kan zich alleen een handeling uit het verleden herinneren, hij kan het lichaam nooit informeren hoe het een nieuwe handeling moet uitvoeren, want het lichaam is nieuw in het heden terwijl de geest oud is, in het verleden. Daarom zou men zich moeten afvragen wie het is die alledaagse activiteiten, zoals lopen, zitten, aankleden, koken etc. en aangeleerde vaardigheden zoals dansen, zingen etc, mogelijk maakt. Het is de Ziel of de Atman, waaruit alle bewegingen van het lichaam elk moment spontaan ontstaan!

 

Het belangrijkste aspect dat bij de dagelijkse activiteiten in ogenschouw dient te worden genomen, is het volgende. Men zal wakker moeten worden uit de slaaptoestand om de dagelijkse activiteiten te kunnen starten. Wat doet het ego om het bewustzijn in de waaktoestand te brengen en wat doet het ego om het bewustzijn weer in de slaaptoestand te brengen na de dagelijkse activiteiten? Eenvoudig uitgedrukt; kan het ego weten "wanneer" en "hoe" het wakker moet worden en "hoe" en "wanneer" het in slaap valt? Als het beginpunt van de dagelijkse activiteiten niet onder de controle van het ego is, hoe kunnen dan de rest van de dagelijkse activiteiten onder zijn controle zijn? En aangezien het eindpunt van de activiteiten van de dag niet onder zijn controle is, hoe kan het ego dan het startpunt van de volgende dag bepalen? Zoals het ego geen geboorte kan bewerkstelligen of de dood kan voorkomen, zo kan het ook de waak- of slaaptoestand niet zelf tot stand brengen. De waaktoestand is de dagelijkse geboorte van een nieuw lichaam en slaap de dagelijkse dood van een oud lichaam. Evenzo zijn zelfs geboorte en dood geen gebeurtenissen, maar slechts punten in een stroom die afwisselend verschijnen en verdwijnen! Vandaar dat alles in het leven spontaan gebeurt.

 

Het leven is een stroom, geen optelsom van gebeurtenissen. Aangezien de bron van het leven enkelvoudig is, zonder begin en einde, is het duidelijk dat er niet meerdere gebeurtenissen in het leven kunnen zijn. Als opzichzelfstaande gebeurtenissen los van elkaar zouden bestaan, is het leven geen stroom. Een stroom betekent dat er geen tussenruimtes zijn.

 

Het vermogen tot gewaarworden van de geest, waarmee het ego de wereld waarneemt, is beperkt en onvolledig. Dit betekent dat we snelheid slechts gedeeltelijk kunnen waarnemen. Het zien is beperkt tot een bepaalde golflengte van de lichtbandbreedte; driedimensionaal waarnemen is afhankelijk van optische illusie. Voor geluid geldt hetzelfde beperkte waarnemingsvermogen, vlak daarachter komen smaak, reuk en tast.

 

Is het mogelijk voor de geest, opererend binnen zijn beperkte vermogen, om te zien hoe een rivier stroomt, hoe gras of een boom of een kind groeit? Kan het zien wanneer een brandende kaars smelt, wanneer kleuren in de natuur veranderen of wanneer de watertemperatuur verandert etc.? Kunnen we überhaupt het groeien of bewegen van wat dan ook zien? De logische conclusie zal zijn dat dit niet mogelijk is. Gebeurtenissen worden als vanzelfsprekend aangenomen.

 

Wil een gebeurtenis autonoom kunnen bestaan, dan moet het de volgende kenmerken hebben. Allereerst moet het een begin- en een eindpunt hebben. Wil er een beginpunt zijn, dan moet er een eindpunt aan voorafgaan en omgekeerd. Dat betekent dat, als zich een op zich zelf staande gebeurtenis manifesteert, er een gat moet zijn tussen het beginpunt van die gebeurtenis en het eindpunt van de voorafgaande. Eveneens moet er een kloof zijn tussen het eindpunt van een gebeurtenis en het beginpunt van een volgende.

 

Zoals het onmogelijk is om een continu verschijnsel zoals groei, beweging, snelheid e.d. te kunnen zien, net zomin kan de geest waarnemen dat het lichaam voortdurend in beweging is, een reis die nooit begint, noch eindigt. De beweging in het proces van bevruchten en het leven zelf dat vol beweging en sterven zit, zijn één transformerende beweging die nodig is om aarde te vormen en aarde om te vormen tot voedsel; voedsel dat de factoren vormt voor de bevruchting van een volgende geboortebeweging. Deze levenscyclus is een voortdurende beweging die spontaan plaatsvindt.

 

Gedurende zijn hele levensduur is het lichaam constant in beweging. Er is ademhaling, het lichaam groeit continue, etc. Daarom is het onmogelijk om met uiterste precisie een begin- of eindpunt aan te geven. Aangezien er niet kan worden voldaan aan deze twee criteria, is het niet mogelijk dat er een individuele gebeurtenis bestaat. Dit maakt dat het leven één enkelvoudige beweging is, een stroom. Deze stroom vindt zijn uitdrukking in vele vormen zoals Homo Sapiens, dierenrijk, vissen, vegetatie, in feite de gehele kosmos!

 

Vandaar dat er geen afzonderlijke activiteiten zijn, van welke aard dan ook. Alle bewegingen zijn slechts samengesmolten in één beweging, zoals een dans. Dit is waarom het leven in het Oosten gesymboliseerd wordt als "Nataraj" een voorstelling die de “Kosmische dans van Shiva" genoemd wordt, een spontaniteit!

 

© Copyright V.S. Shankar, 2003

 

 

Terug naar artikelpagina

 

 

back to articles page