door Peter Jansson Tijdschrift: Sokaren (magazine) April 1999 translated from Swedish by Katja Christiansson Het origineel in het Zweeds is te vinden op www.sokeren.se nr. 4 1999, Arang 36 |
|
In juni bezocht Dr. Vijai Shankar Zweden voor het eerst. Hij kwam hier drie avonden in Haelsans Hus in Stockholm om over verlichting te spreken. Dr. Shankar is in India geboren, heeft in Engeland gewoond en resideert sinds enige jaren in de Verenigde Staten. Voorheen was hij actief als wetenschapper, maar tegenwoordig wijdt hij zijn tijd alleen aan het ontvangen van zoekers in zijn bescheiden huis in een garageappartement in Galveston, Texas. De interesse voor wat hij onderwijst is toegenomen en er zijn fondsen ingezameld voor een ashram met betere faciliteiten om mensen te ontvangen.
Dr. Shankar brengt advaita, de Indiase leer dat alles één is (advaita betekent ‘niet twee’). Hij onderwijst geen enkele meditatietechniek, en is tevreden er over te spreken. Hij houdt satsang, dit is Sanskriet voor ‘een ontmoeting in de Waarheid’. Bij een satsang met Dr. Shankar, zoals ‘s avonds in Haelsans Hus, spreekt hij over verlichting en beantwoordt hij vragen. De antwoorden stoelen op de vragen, zodat hij het publiek stap voor stap naar nieuwe inzichten leidt. De zoeker ontmoette Dr. Shankar voor een interview en maakte een begin door te vragen wat verlichting inhoudt.
‘Verlichting kan op vele manieren worden beschreven. Eén ervan is om te zeggen dat verlichting het transcenderen van alle tegengestelden van het leven is, er aan voorbij gaan. Er zijn geen tegenstellingen meer. In plaats daarvan verschijnen ze als verschillende kanten van dezelfde munt, zoals bijvoorbeeld goed en slecht, nacht en dag.’, aldus Dr. Shankar en hij vervolgde: ‘Verlichting is tevens weten dat er geen tijd of ruimte bestaat. De verlichte ervaart geen vrede, hij is vrede. Hij is alles. En, hij denkt niet, omdat het denkproces beëindigd is. Hij heeft geen behoeften. Gedachten en handelingen komen alleen op wanneer ze betrekking hebben op wat hij moet uitvoeren. Gedachten zijn de hel. Een geest zonder gedachten is de hemel!’
Dr. Shankar legde ook uit waarom alle Goeroes verschillende dingen over verlichting zeggen en verschillende paden aangeven. ‘Het is alsof je naar een plant kijkt, geen enkel blad is hetzelfde. Op dezelfde manier zijn alle dingen uniek en is iedere verlichte ziel uniek.’ Maar waarom zou een gewoon iemand naar verlichting streven? ‘Er zijn geen gewone mensen, alleen goddelijke zielen die een menselijke ervaring hebben.’, verklaarde hij. ‘Als iemand tevreden is met het leven dan is er geen reden voor zelfonderzoek, omdat je dan al verlicht bent! Als iemand niet tevreden is, als men lijdt onder de tegenstellingen, dan is het nodig om met zelfonderzoek verlichting te bereiken. Maar als men tevreden is om met alle tegenstellingen te leven, is dat mooi!’
‘Alle mensen zullen te zijner tijd verlichting bereiken. Je kunt de mens met een zaadje vergelijken dat is voorbestemd om een hele boom te worden. Uiteindelijk zal iemand uit het verdriet en lijden willen ontsnappen. Degenen die in dit leven verlichting zoeken zijn in voorgaande levens al gekookt.’
Als dit is voorbestemd, kan men zich afvragen of alles is voorbestemd – hebben wij mensen echt onze eigen vrije wil, of is dat een illusie? ‘Het is moeilijk om de relativiteitstheorie aan een kind van tien uit te leggen! Voor de geest, die alles vanuit het materiële waarneemt, heb je een vrije wil, en zou je moeten kiezen om het goede te doen in plaats van het slechte. Vanuit een Absoluut* standpunt, dat is de wijze waarop een verlichte ernaar kijkt, heeft men geen vrije wil. Men kent zijn vrije wil alleen nadat de handeling is uitgevoerd.’ Als het gaat om het doel van de schepping, zegt Dr. Shankar dat het een illusie is: ‘Je kunt zeggen dat het een toneelspel is, die voor het Ik geschapen is, zodat deze niet verveeld raakt. Er is één acteur en er zijn vele rollen. Het Ik speelt al deze rollen, maar is terzelfder tijd het publiek dat stil zit en het toneelspel bekijkt zonder dat het meedoet.’
Het is een merkwaardige ervaring om Dr. Shankar te ontmoeten. Hij loopt terwijl hij wordt ondersteund door zijn Indiaas-Engelse vrouwelijk assistente Kalpna Dave. Het voelt alsof je een leeg lichaam ontmoet. Maar al spoedig vult het lichaam zich met energie en treedt Dr. Shankar naar voren. Het is alsof hij in een bedwelming was en langzaam tot leven komt. Er is meer precisie in zijn bewegingen, zijn gebaren worden zwaaiend, de spraak scherp en humoristisch. Na een paar uur van activiteit lijkt hij moe te worden. Dr. Shankar zegt dat iemand het lijden moet ondervinden voordat iemand verlicht kan worden. Er wordt ook gezegd dat hij zelf door een crisis ging voor hij samadhi bereikte (absorptie in het Absolute.) Toen hij die toestand bereikte, moest Kalpna Dave, tot hij naar de wereld terugkeerde, een bepaalde periode voor hem en zijn fysieke behoeften zorgen. ‘Het vereist een hoop moed om verlicht te worden, en weinigen bereiken samadhi. Weinigen keren volledig terug vanuit deze toestand.’, zei Dr. Shankar tijdens zijn satsang in Stockholm. ‘Wanneer je terugkeert uit samadhi, weet je niet dat je een veranderde persoonlijkheid hebt. Je voelt je licht. Het is een grootse reis om terug te keren, en het duurt jaren om er aan te wennen. Op de weg terug ervaar je hoe de Schepping is opgebouwd. Dat is hoe de Indiase zieners deze kennis die in de Indiase traditie bestaat, hebben verkregen.’ vertelde Dr. Shankar.
Het is een heel aparte ervaring om naar Dr. Shankar te luisteren – hij is niet zoals de rest van ons. Het is evident dat hij een stem aan het Absolute geeft wanneer hij spreekt. Degene die echt naar verlichting verlangt, zal het een goede kans hebben tevreden te zijn door naar hem te luisteren.
*Het Absolute verwijst naar Brahman, het universele Ik of Zuiver Bewustzijn, het eeuwige fundament van het leven in de Indiase filosofie.
|
|
